SPK_1
Ik heb wel meer vrijheid dan best wat Mensen, Maar ik let alsnog wel op wat ik zeg, gebaseerd op met wie ik praat. Er zijn er bijvoorbeeld Mensen In de klas ofüberhaupt Mensen op school of leraren zelfs waarvan Ik ben van. Oh, Ik ben het niet eens met wat jij vindt, Maar ik hou me wel even.

SPK_1
Ik ben Nina, Ik ben 16 jaar oud, ik zit bij jeugdtheaterhuis de leiden locatie. Ik ben altijd bereid om mijn mening te geven over dingen.

SPK_2
Welk verhaal over vrijheid is die van jou?

SPK_3
Welkom bij your Stories, het verhalenplatform voor jongeren waar we de niet vertelde verhalen In de spotlight zetten. Ik ben Sara Evers.

SPK_2
En Ik ben Lisa huizen.

SPK_3
En Wij zijn van jeugdtheaterhuis.

SPK_2
In dit bijzondere jaar, waarin we 80 jaar bevrijding herdenken en vieren, gaan wij op zoek naar verhalen over vrijheid in Zuid Holland. Verhalen die raken schuren verrassen en die Laten zien hoe vrijheid vandaag de dag voelt, klinkt en leeft.

SPK_3
Wat moet er verteld worden?

SPK_3
Hoe kijken jongeren aan tegen de nationale herdenking en viering van de bevrijding? En wat is de ultieme vrijheid?

SPK_3
In deze aflevering hoor je het verhaal van Mina. Ze leest een brief voor van een leeftijdsgenoot uit de Tweede Wereldoorlog en praat over identiteit en haar culturele Achtergrond als kind van vluchtelingen.

SPK_1
Arne 23 mei 19. Veertig's avonds te ongeveer 9 uur beste tantes, allereerst nog hartelijk. Bedankt voor het verjaardagscadeau en de brieven welke ik van u mocht ontvangen.

SPK_1
Ik ontving de laatste donderdag 15 dezer. Natuurlijk heb ik niet veel van de dag zelf gemerkt.

SPK_1
Moeder heeft nog een klein taartje te pakken weten te krijgen en dat hebben we Samen opgegeten. Ik zal nu van het begin af aan vertellen en zo stelselmatig de gehele zaak afwerken. Vrijdagochtend 10 mei 1940 de s morgens de 4 uur werd ik wakker door hevig geronken.

SPK_1
Ik ben opgestaan en bemerkte dadelijk dat grote troepen 50 tot 100 Duitse vliegtuigen naar het Westen trokken. Ik ben toen onmiddellijk bovenuit het raam gaan kijken, al waar men zoals u Misschien weet tot ver over de stad heen kan uitkijken.

SPK_1
Vader was intussen ook opgestaan en Samen hoorde en zagen we met de grote verrekijker duidelijk bij westervoortschieten. We wisten toen dat het ernst was te meer toen we de brug bij Westervoort In de lucht zagen vliegen, even later gevolgd door de pijnbrug bij Arnhem.

SPK_1
Vreselijk om dat te zien. We waren toen inmiddels alle opgestaan en kleden ons aan, zodat we om plus of min 5 uur 30 al beneden waren. Op straat was het zeer druk, we hoorden door de radio.

SPK_1
Eerst was de elektrische stroom afgesloten. De toedracht van de zaak vanzelfsprekend ging ik niet naar. School's middags heb ik gewaagde stad in te gaan.

SPK_1
Bij de brug was geen ruit heel het zou te ver voeren, alles tot in details te vertellen on plus of min of 4 uur's middags hoorden we thuis dat de stad al bezet zou zijn en inderdaad zagen we om plus.

SPK_1
5 uur de eerste van de stootstroepen Allangs ons huis trekken om verderop verkenningen te doen. S avonds trokken honderden. Ik mag dit aantal gerust noemen, militaire wagens en geschud naar het Westen In de stad zelf is nog geschoten, getuige de kogelgaten in een meubelwinkel en bij het politiebureau.

SPK_1
Alles was verder wel rustig. Ik heb de volgende dagen de stad steeds vermeden. Er is toen nog veel materieel naar het Westen vervoerd.

SPK_1
De bezettingen voor de verdere plaats we hoorden niets belangrijks meer door de radio en de krant verscheen niet.

SPK_1
Woensdag 15 mei was de pinkstervakantie om. Ik ben toen wel naar school gegaan. Volgens Hollandse tijd.

SPK_1
De school was toen al twee lesuren aan de gang, want ze was volgens Duitse tijd begonnen. Velen waren met mij. Van onze klas waren er 5 volgens Duitse tijd aanwezig.

SPK_1
Er is toen gezegd dat alles gewoon zou doorgaan dat we ons netjes moesten gedragen enzovoort.

SPK_1
Het laatste lesuur kwam de directeur binnen en deelde ons mede dat de scholen tot maandag gesloten zouden zijn. Dit is later nog verlengd tot woensdag, de maandag en dinsdag van de vakantie had ik doorgebracht.

SPK_1
Met het Huis te verduisteren en andere dergelijke karweitjes op te knappen. Toen ik nu hoorde dat we nog meer vakantie kregen, heb ik onmiddellijk pogingen in het werk gesteld om een of andere dienst te verrichten, want ik begreep wel dat thuis zitten niets voor mij zou zijn. Zodoende kwam ik al donderdag in dienst bij het Rode Kruis.

SPK_1
Ik werkte daar als padvinder en de States een uniform. Het Rode Kruis had namelijk in geheel Arnhem en inzameling gehouden voor de Nederlandse krijgsgevangene.

SPK_1
Alt opgehaalde moest nu uitgezocht en gesorteerd worden, enzovoort, enzovoort.

SPK_1
Wat we opgehaald hebben was van allerleiaard en ontzaglijk veel alle hulde aan de goedgeefse burgerij bij die dienst. Dus voor de gehele boel wat daarmee verband hield zorgen was ik ingedeeld. Ik heb daar gewerkt van donderdag 16 mei tot en met dinsdag 21 mei.

SPK_1
Elke dag van's ochtends plus of min 9 uur Tot's Avonds PLUS of min 10 uur. Als het donker begon te worden, ging ik weg.

SPK_1
Ook de zondaggold als een gewone dag.

SPK_1
Het was zoals begrijpelijk erg vermoeiend, Maar de gedachte er goed werk mee te doen vergoeden veel ze doende. Heb ik u nu pas kunnenantwoorden.

SPK_1
Arnhem, 26 mei 1940 s avonds de plus of min 8 uur 30 Ik heb nu weer een ogenblik even verder te gaan. De school is woensdag gewoon begonnen. Het lyceumgebouw is echter nog bezet.

SPK_1
Daarom is het volgende vastgesteld, HBSB dus de school waarop Ik ben heeft alleen's ochtends les 6 lesuren van 40 minuten en een pauze van 15 minuten. We beginnen om 8 uur 15 en eindigen om 12 uur 30.

SPK_1
Het Lyceum heeft dan's middags les in ons gebouw de ochtend duurt nu wel wat lang voor ons, maar een vrije middag is Natuurlijk fijn.

SPK_1
Het begin van de middag gebruik ik meestal om het huiswerk te maken. Daarna ga ik weer naar het Rode Kruis waar ik dan blijfeten en dan's avonds niet te laat terug. Het werkt daar wat betreft de inzamelingen van goederen is nu geluwd, echter krijgen we uit het gehele land lijsten binnen van krijgsgevangenen gewonden en gesneuvelden.

SPK_1
Al deze lijsten worden nu in kaartsysteem gebracht. De Mensen kunnen dan daar hun familieleden of kennissen bij ons informeren. Het is lang geen prettig werk om iemand bijvoorbeeld het verlies van zijn zoon mede te delen.

SPK_1
Zo is daar altijd wel iets te doen. Laatst bijvoorbeeld kregen we s avonds om 10 uur 14 soldaten binnen. Ze kwamen met groot verlof uit Elst en moesten de kant van Groningen op.

SPK_1
Ze bleven nu bij ons overnachten. De post van het rozenkruis zetelt namelijk in een weesgebouw. Er is dus plaats genoeg 14 maaltijden van erwtensoep en brood moesten toen klaargemaakt worden, want ze waren hongerig.

SPK_1
14 bedden even zo, sommige wilden nog douchen enzovoort. Er was dus werk aan de winkel en toch is het niet onprettig.

SPK_1
Ik heb nu een band om mijn arm gekregen met een rood Kruis om eventueel geen last met de Duitsers te krijgen. Alles gaat hier weer geheel normaal. De groeten van ons allen aan u beiden met de beste wensen dat alles goed mogen gaan.

SPK_1
Martien.

SPK_1
Man.

SPK_3
Wat is jij? Wat zijn je dingen die hierbij zijn gebleven zo over wat ze er allemaal aan onderwerpen in had?

SPK_1
Ik vind het leuk hoe ze van een best wel ja bijzondere situatie gaat ze daar nog best kinderlijk op in of heeft ze daar nog een best kinderlijke blik op van? Oh ja, en toen was dat gebeurd en toen was dat gebeurd. Maar ja, voor mij is er het beste van.

SPK_1
En ja, ik mag een rood Kruis dragen en hij komt dan aan en wow, er waren 14 soldaten. Ja, Het is wel mooi om te zien dat ze daar toch nog een beetje de normale leven tussendoor leidt.

SPK_1
Ja, Ik denk dat ze ook enthousiast is dat ze ergens onderdeel van mag zijn van ja en toen heb ik een waan gekregen bij de Rode Kruis en daar kwamen wel 14 Mensen aan. Nou, we moesten allemaal dingen koken.

SPK_1
Daar heb ik gewoon morgen voorwaarden. Ja.

SPK_2
Wat mij ook heel erg opviel, was dat het ja een een paar weken verlof. Dat doet mij heel erg denken aan corona dat Iedereen dacht, ja 2, 3 weken vrij Misschien twee maanden en dan is het klaar. En Dat is Natuurlijk hele andere situatie, Maar dat is wel heel erg.

SPK_2
Diezelfde insteek heel erg van OK, Er is nu even iets aan de hand, Maar dat is straks weer voorbij. Ja, ik vond.

SPK_1
Het ook bijzonder hoe men vaak ze erover spreekt van.

SPK_1
Oh, ja, Ik heb gewoon de dag gespendeerd het Huis te verduisteren en wat karbetjes te maken. Gewoon alsof het normaal is. De zaak van de wereld is van oh.

SPK_1
Dit is dit moet gebeuren, maar daar is niks mee aan de hand of zo. Terwijl Het is Natuurlijk best wel heftig je huis verduisteren en de noodzaak daarna uberhaupt, Maar dat is. Ik weet ook nog.

SPK_1
Toen ik nou toen corona begon, was ik net 11 volgens mij. En toen was het eigenlijk ook een beetje hetzelfde In de zin van oh ja, even Laten testen en dan gaan We gaan we dit doen. En ja, Maar ik heb nog een masker nodig en ja.

SPK_1
Maar dan kijk je daar later op terug van wow.

SPK_1
Het is eigenlijk niet zo normaal, Maar het is ook wel bijzonder hoe snel je went aan dat soort dingen.

SPK_3
Ja en zo klinkt het bij haar ook nog een beetje zo van. Oh ja, Dat is een gekke fase. Er gebeuren heel veel dingen.

SPK_3
Ik schrijf daarover hoe dat hier bij ons gaat, maar aan de andere kant.

SPK_3
Heeft ze het wel over? Oh, Er is hier vast iets gebeurd, want er zitten allemaal kogelgaten In de meubelwinkel en mama heeft nog een taartje weten te bemachtigen.

SPK_1
Ja, Dat is dan ook wel echt van. Oh, Dat is gewoon een kind die hier nette verjaardag mogen vieren en.

SPK_1
Ja hè flikker een taartje met mama zit te eten.

SPK_3
Ja, maar onderhand is ze ook s ochtends om 4 uur wakker geworden door grote troepen Duitse vliegtuigen.

SPK_1
Maar aan de andere kant, ik doe dat ook wanneer er niks aan de hand is, dus.

SPK_3
Dan sta je ook vroeg op.

SPK_1
Niet per keuze, Maar het gebeurt wel eens. Ze lijkt er niet heel erg bezwaar in te hebben of zo dat ze niet doorheeft hoe zwaar de situatie eigenlijk is. Van oh, Dit is nu gewoon zo.

SPK_1
Maar ja, weet je, het leven gaat door. Ik vind, ja, Ik vind het ook mooi om te zien hoe jongeren eigenlijk gewoon jongeren, maar uberhaupt Mensen in het algemeen veranderen niet zoveel Als we denken dat we veranderen, want dan zie je soms brieven terug van nou hier 1940 maar zelfs nog veel eerder.

SPK_1
Dat Mensen eigenlijk ook gewoon dingen doen?

SPK_1
Die wij doen.

SPK_1
Gewoon? Zij hadden ook gewoon.

SPK_1
Huisdieren en afspraken en oh shit, mijn super is mislukt. Dat soort dingen, weet je, zij waren ook gewoon Mensen. Ze leefden gewoon In de andere context van die tijd, Maar het is niet zo anders Als je denkt.

SPK_3
Hoe verschilt jouw leven als zestienjarige zich nou van het leven van Martien als zestienjarige Als je dit zo leest?

SPK_1
Nou ten eerste is er Natuurlijk geen daadwerkelijke oorlog in Nederland op dit moment en ook geen daadwerkelijke wereld oorlog gaande. Er zijn Natuurlijk wel heel veel andere politieke maatschappelijke problemen.

SPK_1
Waar ik nu niet te diep op in zal gaan, Maar dat kan een andere. Dat wordt een andere de aflevering, Maar ik denk dat.

SPK_1
Om het even wat algemener te zeggen. Dat is niet Alleen ik, maar jongeren in deze tijd zijn.

SPK_1
Wat meer volwassen dan jongeren uit die tijd, hoe zij praat los van het onderwerp van de Wereldoorlog? Zou ik haar rond de 11, 12 inschatten, want ik praatte zo Toen ik rond de 11 12 was, maar zij was dan rond de 16. Nou, Ik denk dat jongeren altijd al wel ouder hebben willen zijn In de zin van, oh, Maar ik word ouder en ik mag steeds meer en Ik ben cool en Ik wil gewoon dit en dat doen en laat me met rust mama.

SPK_1
Maar ik denk dat nu vooral wegens sociale media.

SPK_1
Dat jongeren iets minder beschermd zijn. Ik zit nu In de vierde. Ik zit ook in het gebouw met eersteklassers en tweedeklassers en soms, dan hoor ik ze ook gewoon praten over dingen waarvan Ik denk, ja, maar jij bent nog 12 jaar oud, Waarom ben je hier nu al mee bezig en dat ze ook al zepen en wat dan ook.

SPK_1
En Ik heb nog nooit gezeten in mijn leven.

SPK_1
Het is altijd al wel gewoon cool geweest om stoer te doen en dingen te proberen en alcohol en drugs en seks en dat soort dingen tot een bepaalde mate. Ze Natuurlijk ook goed om grenzen op te zoeken en nieuwe dingen te proberen. Maar het is Ik weet het.

SPK_1
Het komt allemaal nog wel in zijn tijd en het hoeft niet allemaal nu.

SPK_3
Dat is ook een mooie, het hoeft ook niet allemaal nu.

SPK_1
Ja.

SPK_2
Dat Misschien jongeren teveel haast hebben met.

SPK_1
Volwassenen.

SPK_1
Maar dat komt ook dus vooral door.

SPK_1
Sociale media denk ik dat ze dan zien. Nu even spreek ik specifiek over meiden. Ik weet niet hoe het bij jongens zit waarschijnlijk anders, Maar dat dan meiden van 12 13 zien dan die accounts op TikTok en Instagram van mijden van 2025 en die denken van oh, Ik wil dit ook, want zij zijn knap en zij zijn cool en ze hebben gewoon hun eigen make up en dingen en leuke kleding.

SPK_1
En Ik wil dit ook en dan doen ze dat ook.

SPK_1
Maar dan ja, Ik denk ik merk dat ze elkaar of zichzelf meestal ook wel een beetje over seksualiseren.

SPK_1
Zo van, ja je bent nog 13, maar dan ga je expres je op een bepaalde manier gedragen en wel erg. En Ik ben niet bepaald heel preuts ofzo en je mag je ook kleden. Natuurlijk zoals je wilt kleden.

SPK_1
Ik ben daar juist een voorstander van, maar.

SPK_1
Alsnog Als je echt pas 11, 12 13 bent dat ik even. Het komt later nog gewoon geniet geniet van je kindertijd en je mag een kind wezen en Dat is niet beschamend of raar of.

SPK_1
Stom ga niet, ga niet vepen en inbreken en zo Als je pas 12 jaar oud bent. Man ga ga aan je school OK ga ga dik ga lekker gewoon tikkertje spelen buiten.

SPK_2
Heb je iets met de Tweede Wereldoorlog?

SPK_1
Beide mijn ouders waren vluchtelingen uit de Joegoslavische oorlog In de jaren 90. Dus nee, Ik heb ook wel wat met oorlog in die zin, Maar ik denk er niet elke dag over na, Laten we het zo zeggen.

SPK_1
We praten er niet teveel over, want Ik weet van mezelf dat ik bepaalde onderwerpen dat ik daar gewoon nog niet klaar voor ben, kan ik best wel wat moeite mee hebben. Ook bepaalde films die ik liever niet kijk dat soort dingen.

SPK_1
Maar wat ik er wel over weet is ze woonden allebei in Bosnië in Sara. De oorlog kwam volgens mij op1.in tijd werkten ze allebei in het leger. Mijn vader was commandant en mijn moeder deed iets met administratie.

SPK_1
Maar hoe je die hele oorlog moet zien, Het is eigenlijk gewoon Alleen maar racisme en nationalisme, bijvoorbeeld in Bosnië zelf heb je dan 3 groepen die zich als heel anders van elkaar zien, die voornamelijk gebaseerd op religie zich van elkaar onderscheiden, Maar het is gewoon allemaal hetzelfde man. Ik kom zelf dus uit Bosnie in die zin, maar Als ik iemand.

SPK_1
Die uit Kroatië of Kosovo of zelfs Turkije of Griekenland. Ook al was dat niet onderdeel van Joegoslavië denk ik gewoon ja, maar wij komen gewoon van diezelfde plek, weet je nou, mijn moeder? Die is boszniak, dus die was een of is nog steeds een Bosnische moslim en mijn vader was Kroatische bosnier of zeg maar katholieke bosnier.

SPK_1
Hij is zelf niet gelovig, dus dan zie je maar weer hoe dat in elkaar zit. Het is echt teveel gedoe.

SPK_1
Er is ja Er is daar heel veel.

SPK_1
Nationalisme en racisme en dat hoort gewoon niet Samen en Dit is ons deel en Dit is jouw deel. En ja, volgens mij kwamen ze aan in Nederland, in 95 in het AZC in Amsterdam volgens mij. Volgens mij bestaat die nu niet meer.

SPK_1
Ik voel me niet 100% Bosnisch, Maar ik voel me ook niet 100% Nederlands en Ik heb daar een beetje een mix in gevonden. Wijeten soms thuis, bosnisch eten en Amin. We spreken thuis meestal in het Nederlands, maar eigenlijk spreken we een soort.

SPK_1
Van, Nederlands, Engels en Bosnisch.

SPK_1
Er is wel gewoon een soort balans in, Ik ben niet Maar het één of het andere, Ik ben wie Ik ben en ik kom van een bepaalde Achtergrond. Maar ik ben hier geboren en voeg hier ook wel aansluiting. Ik voel me ook leienaar, voel me niet alsof ik hoef te kiezen.

SPK_3
Nee precies.

SPK_2
Hoeft ook helemaal niet.

SPK_1
Ja.

SPK_3
Voel jij je vrij nou?

SPK_1
Dan moet je het eigenlijk hebben over de definitie. Wat is vrijheid? Nou vrijheid is voor mij voornamelijk.

SPK_1
Kunnen doen wat je wil doen kunnen zeggen wat je wil zeggen, kunnen zijn wie je wil zijn, Maar het is ook gewoon een gevoel dat ik soms heb. En ik voel me vooral vrij wanneer ik nou.

SPK_1
Kunst in het algemeen is echt gewoon mijn mijn passie nummer één aanwin. Ik hou van veel dingen, maar kunst, dus, theater, muziek, dans, beeldende kunst, dat alles, het maken het zien.

SPK_1
Het is gewoon echt het grootste deel van wie Ik ben en vooral wanneer ik gewoon op het podium sta en ik doe een theaterstuk of ik treed op met zingen of gitaar of piano of wat dan ook, of ik dans of wat dan ook, dan voel ik me wel echt vrij. Nou ik, ik voel me niet altijd 100% dat Ik kan doen wat Ik wil doen. Dat kan zijn wie Ik wil zijn nou soms, dan voel je gewoon een beetje de situatie aan en weet je, oh, Ik kan nu niet helemaal 100% mezelf zijn.

SPK_1
Gewoon weet van, oh, nu kan ik even beter niet dit zeggen of dit over mijzelf Laten weten. Wenselijk ja, gewoon een beetje wanneer je aanvoelt van OK, nu kan ik dit even beter niet zeggen of doen.

SPK_3
Maar dat heeft meer te maken met jouw inschattingsvermogen van een sociale.

SPK_1
Situatie, want Ik ben heel intuïtief en Ik weet meestal wel. Ik pas me meestal aan de manier waarop ik praat en bedraag, gebaseerd op met wie ik praat.

SPK_1
Ik weet van OK, jij doet een beetje zo, dus dan doe ik jou een beetje na, maar blijf ik alsnog een beetje mezelf voor hoe ver dat lukt, Maar ik kan. Ik ben niet bij Iedereen volkomen mezelf Laten we het zo zeggen, maar volgens mij is Niemand bij Iedereen volkomen zichzelf. Ik heb nog één ding te zeggen hierover, Ik ben heel sterk in mijn meningenqua politiek en ideologie en maatschappij en al die dingen, Maar ik forceer niks op Niemand en Als ik Ik heb, Ik heb wel vrienden ook die.

SPK_1
Niet bepaald heel links zijn.

SPK_1
En ik kraak dat niet meteen af. Ik ben gewoon als zij dan iets vinden waar ik het oneens mee ben. Dan vraag ik me gewoon daadwerkelijk af, Waarom vind je dat?

SPK_1
En dan probeer ik daar een eerlijke conversatie over te houden. En ik zeg maar, ik forceer niks op Niemand, Het is gewoon wat Ik vind.

SPK_3
Je luisterde naar your Stories, een project van jeugdtheaterhuis. Wij zijn te vinden in Gouda, Alphen aan den Rijn, leiden, Bodegraven, Maas Maassluis en Capelle aan den IJssel.

SPK_2
Dit seizoen in het teken van 80 jaar vrijheid kwam tot stand dankzij de provincie Zuid Holland. Wij zijn nooit uitgepraat, dus wil jij jouw verhaal delen? Stuur ons een DM via Instagram at your_ Stories_ jeugdtheaterhuis of vind ons op jeugdtheaterhuis.nl.

SPK_1
Hoe.

SPK_3
Meer verhalen, we horen hoe beter we elkaar begrijpen. Bedankt voor het luisteren.